Μια ιστορία από τα (πολύ) παλιά
 |
| Από αριστερά προς τα δεξιά: Σταύρος Κατσαφάδος, Μανώλης Ευστρατίου, Στέλιος Αμερικάνος, Φαίδων Ματθαίου, Μάκης Κατσαφάδος |
Είναι απαραίτητη μια εισαγωγή, που θα βοηθήσει να γίνουν περισσότερο κατανοητά τα γεγονότα που παραθέτω στη συνέχεια, τα οποία έχω ζήσει εγώ ο ίδιος και είναι απολύτως ακριβή:
Ο Ολυμπιακός από πρωταθλητής Ελλάδας στο μπάσκετ το 1960, με συμμετοχή στο πρωταθλητριών Ευρώπης, γνώρισε στη συνέχεια μια μεγάλη πτώση, που τον οδήγησε σε υποβιβασμό κατά το πρώτο πρωτάθλημα Εθνικής κατηγορίας της περιόδου 1963-64.
Έτσι η ομάδα έπαιξε από την περίοδο 1964-65 σε μικρότερη κατηγορία, σε ένα είδος Α2 όπως θα το λέγαμε σήμερα, τηρουμένων βέβαια των αναλογιών, έστω και αν η παρομοίωση αυτή δεν είναι απόλυτα ακριβής γιατί το πρωτάθλημα εκείνο δεν ήταν οργανωμένο σε μια ενιαία εθνική βάση, ως εθνική κατηγορία.
Η ομάδα άργησε σχετικά να επανέλθει στο πρωτάθλημα των μεγάλων.
Επανήλθε στην πρώτη Εθνική Κατηγορία την περίοδο 1967-68, με προπονητή τον Φαίδωνα Ματθαίου και με ένα ανθρώπινο αθλητικό υλικό περιορισμένων δυνατοτήτων, που διέθετε όμως εξαιρετικά φιλότιμους και αγωνιστικούς παίκτες, οι οποίοι τα έδιναν όλα, παίζοντας υποδειγματική και πρωτοποριακή για την εποχή άμυνα, κάτι που ήταν ανέκαθεν το πάθος του Φαίδωνα.
Έτσι εκείνη η ομάδα, που είχε για πρωταγωνιστές τους Σπανό, Ράμμο, Στέλιο (αδελφό του Γιώργου) Αμερικάνο, αδελφούς Κατσαφάδου, Ευστρατίου κλπ., κατόρθωσε να τερματίσει αμέσως, από την πρώτη χρονιά, στην τέταρτη θέση του βαθμολογικού πίνακα, έχοντας μάλιστα 10 συνεχείς νίκες στα πρώτα 10 παιχνίδια της.
Έτσι εκείνη η ομάδα, που είχε για πρωταγωνιστές τους Σπανό, Ράμμο, Στέλιο (αδελφό του Γιώργου) Αμερικάνο, αδελφούς Κατσαφάδου, Ευστρατίου κλπ., κατόρθωσε να τερματίσει αμέσως, από την πρώτη χρονιά, στην τέταρτη θέση του βαθμολογικού πίνακα, έχοντας μάλιστα 10 συνεχείς νίκες στα πρώτα 10 παιχνίδια της.
Από την πρώτη χρονιά της επανόδου του, παρά την σαφή σε βάρος διαφορά δυναμικότητας, ο Ολυμπιακός κοντράρισε πολύ στους αγώνες των δύο γύρων τον πολύ ισχυρότερο Παναθηναικό.
Αντίθετα ο Ολυμπιακός δεν κατάφερε να ανταγωνισθεί αγωνιστικά την άλλη μεγάλη ομάδα, που πρωταγωνιστούσε εκείνη την εποχή στην Ελλάδα, την ΑΕΚ, από την οποία έχασε εύκολα, με μεγάλη διαφορά, και στους δύο αγώνες του πρωταθλήματος.
Αντίθετα ο Ολυμπιακός δεν κατάφερε να ανταγωνισθεί αγωνιστικά την άλλη μεγάλη ομάδα, που πρωταγωνιστούσε εκείνη την εποχή στην Ελλάδα, την ΑΕΚ, από την οποία έχασε εύκολα, με μεγάλη διαφορά, και στους δύο αγώνες του πρωταθλήματος.
 |
| Αθανάσιος Ράμμος |
Όμως και πάλι ο Ολυμπιακός δεν τα κατάφερε απέναντι στην ΑΕΚ, μολονότι αυτή την φορά έχασε πολύ πιο δύσκολα και στα δύο παιχνίδια.
Το ίδιο φαινόμενο παρατηρήθηκε με την ΑΕΚ και την επόμενη χρονιά 1969-70.
Για κάποιο λόγο λοιπόν ο Ολυμπιακός δεν μπορούσε να νικήσει την ΑΕΚ.
Έχανε μεν σχεδόν ή απολύτως οριακά, πλην όμως έχανε μόνιμα.
Έχανε μεν σχεδόν ή απολύτως οριακά, πλην όμως έχανε μόνιμα.
 |
| Τόλης Σπανός |
Ερχόμαστε τώρα στο κύριο κομμάτι της ιστορίας μας:
Σάββατο 23 Ιανουαρίου του 1971. Παναθηναικό Στάδιο (Καλλιμάρμαρο).
Παρουσία πολλών χιλιάδων φιλάθλων βρίσκονται αντίπαλοι για ακόμη μια φορά Ολυμπιακός και ΑΕΚ για το πρωτάθλημα Α΄ Εθνικής Κατηγορίας.
Παρουσία πολλών χιλιάδων φιλάθλων βρίσκονται αντίπαλοι για ακόμη μια φορά Ολυμπιακός και ΑΕΚ για το πρωτάθλημα Α΄ Εθνικής Κατηγορίας.
Ο Ολυμπιακός φαίνεται αποφασισμένος να σπάσει αυτήν την φορά την άσχημη παράδοση και να κερδίσει επιτέλους την ΑΕΚ.
Παίζει καλύτερα και προηγείται σταθερά σχεδόν σε όλο το παιχνίδι.
Στο τέλος η ΑΕΚ μειώνει και αρχίζουν να αναβιώνουν οι κακές αναμνήσεις-εμπειρίες των προηγουμένων ετών.
Παίζει καλύτερα και προηγείται σταθερά σχεδόν σε όλο το παιχνίδι.
Στο τέλος η ΑΕΚ μειώνει και αρχίζουν να αναβιώνουν οι κακές αναμνήσεις-εμπειρίες των προηγουμένων ετών.
Η διαιτησία σε όλη την διάρκεια του αγώνα και ιδίως στα τελευταία λεπτά ευνοεί την ΑΕΚ, προκαλώντας τις συνεχείς διαμαρτυρίες των προπονητών, των παικτών και των φιλάθλων του Ολυμπιακού.
Άλλωστε η ΑΕΚ ήταν τότε μεγαλύτερο μέγεθος από τον Ολυμπιακό στο μπάσκετ.
Μη ξεχνάμε ότι τρία χρόνια νωρίτερα (το 1968) είχε κατακτήσει το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης.
Άλλωστε η ΑΕΚ ήταν τότε μεγαλύτερο μέγεθος από τον Ολυμπιακό στο μπάσκετ.
Μη ξεχνάμε ότι τρία χρόνια νωρίτερα (το 1968) είχε κατακτήσει το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης.
Το παιχνίδι κρίνεται τελικά στα τελευταία δευτερόλεπτα υπέρ της ΑΕΚ 69-68, από ένα εύστοχο σουτ ενός κοκκινόξανθου ελληνοαμερικανού γκαρντ της ΑΕΚ, του Λουκά Κόντου. Σημειωτέον ότι ο αριστερόχειρας Κόντος ενώ γενικά ήταν πολύ εύστοχος σουτέρ, εκείνη την ημέρα «τα είχε σπάσει», εκτός από τελευταίο κρίσιμο σουτ στο τέλος, στο οποίο ευστόχησε.
Αμέσως μόλις λήγει το ματς οι Ολυμπιακοί δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν την νέα ήττα, ιδίως με τον τρόπο που συνέβη.
Η διάψευση της επιθυμίας για την νίκη και η συνέχιση της άσχημης παράδοσης φέρνουν αναπόφευκτα στο μυαλό και στην καρδιά την διαιτητική αδικία.
Οι παίκτες του Ολυμπιακού, έξαλλοι, διαμαρτύρονται εντονότατα έως επιθετικά σε διαιτητές, χρονομέτρες και στο τραπέζι της γραμματείας.
Η διάψευση της επιθυμίας για την νίκη και η συνέχιση της άσχημης παράδοσης φέρνουν αναπόφευκτα στο μυαλό και στην καρδιά την διαιτητική αδικία.
Οι παίκτες του Ολυμπιακού, έξαλλοι, διαμαρτύρονται εντονότατα έως επιθετικά σε διαιτητές, χρονομέτρες και στο τραπέζι της γραμματείας.
Οι ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις (εποχή χούντας γαρ) που ήταν παρούσες σε κάθε αθλητική συνάντηση ή εκδήλωση, πολύ δε περισσότερο όταν αυτή ήταν μαζική, όπως ο συγκεκριμένος αγώνας διατάζονται (με μεγάλη ευκολία, χαρακτηριστική του πνεύματος της εποχής) να επέμβουν βίαια εναντίον των μπασκετμπολιστών και γενικά των ανθρώπων του Ολυμπιακού, για να καταστείλουν κάθε διαμαρτυρία ή αντίδραση.
Επακολουθεί μια άνευ προηγουμένου κατάσταση, που δεν μπορεί να ξεχαστεί από όσους την έχουν βιώσει.
Μια πραγματική κόλαση, καθώς, αρκετοί (όχι όλοι, ούτε οι περισσότεροι, που είχαν αποχωρήσει) παίκτες του Ολυμπιακού, αμυνόμενοι, κυρίως μεμονωμένα και πάντως όχι ομαδικά, συμπλέκονται ανταλλάσσοντας ανηλεή κτυπήματα με δεκάδες κανονικούς αστυνομικούς (δεν υπήρχαν τότε ΜΑΤ).
Μια πραγματική κόλαση, καθώς, αρκετοί (όχι όλοι, ούτε οι περισσότεροι, που είχαν αποχωρήσει) παίκτες του Ολυμπιακού, αμυνόμενοι, κυρίως μεμονωμένα και πάντως όχι ομαδικά, συμπλέκονται ανταλλάσσοντας ανηλεή κτυπήματα με δεκάδες κανονικούς αστυνομικούς (δεν υπήρχαν τότε ΜΑΤ).
Δεν μπορώ να ξεχάσω ιδίως τον Μάκη τον Κατσαφάδο (τον ψηλό της ομάδας, για τα δεδομένα της εποχής), που περικυκλωμένος από δέκα περίπου αστυφύλακες, που του επιτίθεντο λυσσασμένα, τους γρονθοκοπούσε από ψηλά, την ίδια ώρα που αυτοί τον χτυπούσαν, όπου έβρισκαν ή όπου έφταναν.
Θυμάμαι αστυνομικά καπέλα να εκτινάσσονται στον αέρα, κορμιά αστυνομικών να κείτονται πεσμένα κάτω και ο Μάκης (που σημειωτέον μόνο αριστερός δεν ήταν) μέσα στα αίματα να ξεχωρίζει σε ύψος ανάμεσα σε ένα τσούρμο αστυφύλακες, χωρίς να υποχωρεί ένα βήμα.
Θυμάμαι αστυνομικά καπέλα να εκτινάσσονται στον αέρα, κορμιά αστυνομικών να κείτονται πεσμένα κάτω και ο Μάκης (που σημειωτέον μόνο αριστερός δεν ήταν) μέσα στα αίματα να ξεχωρίζει σε ύψος ανάμεσα σε ένα τσούρμο αστυφύλακες, χωρίς να υποχωρεί ένα βήμα.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΤΡΙΤΗ 26/01/1971
"Μετά τον αγώνα ΑΕΚ-Ολυμπιακού εδημιουργήθησαν επεισόδια οι δε καλαθοσφαιρισταί του ηττηθέντος συνεπλάκησαν με την αστυνομικήν δύναμιν εις την προσπάθειάν των να κακοποιήσουν τα μέλη της γραμματείας και τους διαιτητάς"
Ο κόσμος του Ολυμπιακού, που ήταν, όπως πάντα, πολύ περισσότερος και είχε γεμίσει την μεγάλη κερκίδα που βρίσκεται στην πλευρά της οδού Ερατοσθένους, εκνευρισμένος από την ήττα και τον τρόπο που έγινε, άρχισε γρήγορα να ξεχειλίζει από αγανάκτηση, βλέποντας τους παίκτες της ομάδας τους να πλακώνονται άγρια με τους αστυνομικούς.
Κάποιοι δεν περιορίσθηκαν μόνο στο να κραυγάζουν «θα μπούμε μέσα», αλλά είχαν αρχίσει να ξεπερνούν τις όποιες φυσιολογικές αναστολές και δισταγμούς προκαλούσε σε όλους το σκληρό χουντικό καθεστώς και προσπαθούσαν να πηδήξουν τους μαρμάρινους φράκτες και να εισβάλλουν στον περιβάλλοντα χώρο, όπου γινόντουσαν οι περισσότερες σωματικές συγκρούσεις.
Κάποιοι δεν περιορίσθηκαν μόνο στο να κραυγάζουν «θα μπούμε μέσα», αλλά είχαν αρχίσει να ξεπερνούν τις όποιες φυσιολογικές αναστολές και δισταγμούς προκαλούσε σε όλους το σκληρό χουντικό καθεστώς και προσπαθούσαν να πηδήξουν τους μαρμάρινους φράκτες και να εισβάλλουν στον περιβάλλοντα χώρο, όπου γινόντουσαν οι περισσότερες σωματικές συγκρούσεις.
Και εκείνη ακριβώς την στιγμή ανοίγουν οι ουρανοί!
Ξεκινά μια ξαφνική καταιγίδα από τις λίγες που έχουν γίνει στην ιστορία της Αθήνας.
Σε δευτερόλεπτα η πλειοψηφία των φιλάθλων τρέχει όπως-όπως για να φύγει από το στάδιο ή να βρει μέρος για να καλυφθεί.
Μπορεί να φανεί σε κάποιους υπερβολικά σκηνοθετικό ή ακόμη και κάπως γελοίο, αλλά η πρώτη μαζική και δυναμική αντιστασιακή αντίδραση στην Αθήνα της δικτατορίας αποτράπηκε εκείνο το βράδυ, από τον καιρό, που έδρασε σαν «από μηχανής θεός».
Ξεκινά μια ξαφνική καταιγίδα από τις λίγες που έχουν γίνει στην ιστορία της Αθήνας.
Σε δευτερόλεπτα η πλειοψηφία των φιλάθλων τρέχει όπως-όπως για να φύγει από το στάδιο ή να βρει μέρος για να καλυφθεί.
Μπορεί να φανεί σε κάποιους υπερβολικά σκηνοθετικό ή ακόμη και κάπως γελοίο, αλλά η πρώτη μαζική και δυναμική αντιστασιακή αντίδραση στην Αθήνα της δικτατορίας αποτράπηκε εκείνο το βράδυ, από τον καιρό, που έδρασε σαν «από μηχανής θεός».
Όσοι μπασκετμπολίστες του Ολυμπιακού ενεπλάκησαν στα επεισόδια τιμωρήθηκαν αυστηρά στη συνέχεια από τις αθλητικές αρχές της χούντας.
Αυτός ο αγώνας ήταν και ο τελευταίος στο σερί νικών της ΑΕΚ.
Για την ιστορία, στον αγώνα του δευτέρου γύρου ο Ολυμπιακός νίκησε τον κακό του δαίμονα με 80-65.
Για την ιστορία, στον αγώνα του δευτέρου γύρου ο Ολυμπιακός νίκησε τον κακό του δαίμονα με 80-65.
Θεολόγος Μιχαηλίδης
